Τιμωρεί ο Θεός;

Γράφει ο πατήρ Βασίλειος Καλλιακμάνης

α) Λέμε συχνά στην καθημερινή ζωή, όταν προκύπτει ένα πρόβλημα υγείας ή ένα ατυχές γεγονός ή μια στενοχώρια, ότι ο Θεός μας τιμωρεί. Την τιμωρία αυτή τη συνδέουμε με κάποιο αμάρτημα. Η εν λόγω αντίληψη έχει εδραιωθεί στη λαϊκή θρησκευτικότητα και σχετίζεται με την ποιότητα της πίστης μας. Δηλαδή, σε ποιον Θεό και πώς πιστεύουμε. Διότι πράγματι στην Παλαιά Διαθήκη απαντούν πολλές περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι τιμωρούνται για την παράβαση του θελήματός Του.

β) Ο προφήτης Μωυσής, λ.χ., με τιμωρίες στο όνομα του Θεού συγκρατούσε τον λαό που έρεπε προς την ειδωλολατρία. Όσοι αντιστάθηκαν σ’ αυτόν υπέφεραν ή θανατώθηκαν. Ο γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ γράφει σχετικά με το θέμα ότι είναι αδύνατο για τους χριστιανούς να μην τρομάξουν διαβάζοντας τα πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.

γ) Στην Καινή Διαθήκη συχνά επαναλαμβάνεται ότι “ο Θεός αγάπη εστί” (Α’ Ιωάν. 4,8). Ο Χριστός δεν τιμωρεί τους ανθρώπους για να σώσει τον κόσμο. Θυσιάζεται ο ίδιος και δίνει την ψυχή του “λύτρον αντί πολλών” (Ματθ. 20,28). Η παρουσία Του δεν στηρίζεται σε καμιά πολιτική δύναμη, κοσμική ή και θρησκευτική ακόμη αυθεντία, αλλά στην αλήθεια ζωής που προσκομίζει.

δ) Το θέμα της θείας τιμωρίας απαντά και στο συναξάρι της αγίας Βαρβάρας. Εκεί αναφέρεται: “Αύτη σεβομένη κρυφίως, δεν εδυνήθη να κρυφθή από τον ασεβή πατέρα της. Eγνώρισε γαρ εκείνος τα περί αυτής, όταν, αυτός μεν είπε να γένουν δύω παράθυρα εις το παρ’ αυτού κτισθέν λουτρόν, η δε Aγία επρόσταξε να γένουν τρία παράθυρα. Eρωτήσας δε αυτήν, διά ποίαν αιτίαν τρία παράθυρα κατεσκεύασεν; έμαθεν από αυτήν, ότι τα εποίησεν εις το όνομα του Πατρός και του Yιού και του Aγίου Πνεύματος”.

ε) Εξαιτίας της χριστιανικής πίστης την καταδίωξε, αλλά η αγία, “φεύγουσα εμβήκε μέσα εις μίαν πέτραν, η οποία παραδόξως εσχίσθη και την εδέχθη, διά τούτο ο πατήρ αυτής την εκυνήγα. Eυρών δε αυτήν, με το μέσον τινος μηνυτού, την άρπασεν άσπλαγχνα από τα μαλλία της κεφαλής. Kαι φέρων, πα- ρέδωκεν αυτήν εις τον της χώρας άρχοντα. Έμπροσθεν του οποίου ομολογήσασα η Aγία τον Xριστόν, δέρνεται δυνατά, και κατακαίεται εις τας πλευράς. Kαι τελευταίον διά ξίφους την κεφαλήν αποκόπτεται από τας χείρας αυτού του ιδίου ωμοτάτου πατρός της. O οποίος λέγεται, ότι αφ’ ου κατέσφαξε την Aγίαν, καταβαίνωντας από το βουνόν, εκτυπήθη άνωθεν από αστραποπελέκυ. Kαι ούτως απέρριψε την μιαράν του ψυχήν”.

στ) Στον “Νέο Παράδεισο” λέγεται ότι ο “μηνυτής” βοσκός που πρόδωσε την κρύπτη της αγίας τιμωρήθηκε, αφού “έγιναν όλα του τα πρόβατα σκάνθαροι”. Οι συναξαριακές αναφορές στην τιμωρία του παιδοκτόνου πατέρα και του καταδότη βοσκού προκαλούν έκπληξη, αλλά έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα. Τα κείμενα αυτά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στην Τουρκοκρατία και συνέβαλαν στη διάσωση της χριστιανικής πίστης των πνευματικά ανώριμων ανθρώπων.

ζ) Στην αγιοπατερική παράδοση τονίζεται ότι εκφράσεις των ιερών κειμένων που αναφέρονται σε εμπαθείς καταστάσεις του θείου γίνονται από συγκατάβαση στην ανθρώπινη ασθένεια. Ο Θεός υπερβαίνει κάθε ανθρώπινη νόηση και γνώση. Ως φύσει και γνώμη άτρεπτος δεν οργίζεται, δεν τιμωρεί και δεν κολακεύεται με δώρα. Οι άνθρωποι βιώνουν την παρουσία του Θεού με διάφορους τρόπους. Οι σκληρόκαρδοι και αμετανόητοι, λόγω απώλειας της χάριτος, εχθρεύονται τον Θεό και αυτοτιμωρούνται. Οι εν μετανοία ζώντες και οι φίλοι του Θεού γεύονται την άπειρη αγάπη και τη φωτιστική ενέργειά Του. Για τους πρώτους η θεία ενέργεια βιώνεται ως φως, ενώ για τους δεύτε- ρους ως “πυρ καταναλίσκον” (Εβρ. 12,29).